Chia Sẽ Kinh Nghiệm Về Sàn Gỗ Tự Nhiên: Tây Sơn phát triển nghề mộc mỹ nghệ

Nghề mộc mỹ nghệ được du nhập vào huyện Tây Sơn cách đây 10 năm do những người thợ ngoài Bắc vào lập nghiệp. Những năm đầu một vài cơ sở sản xuất với số lượng rất ít và không thường xuyên. Nhưng từ 4, 5 năm trở lại đây, cùng với sự phát triển chung của nghề mộc gia dụng trong cả nước, số lượng cơ sở sản xuất tăng lên đáng kể. Các sản phẩm hàng mộc gia dụng cao cấp, sản phẩm thủ công mỹ nghệ được người dân ưa chuộng. Thị trường tiêu thụ không chỉ trong, ngoài huyện mà còn ở nhiều các tỉnh, thành trong cả nước.

Sản xuất thủ công mỹ nghệ

Nghề mộc mỹ nghệ là nghề sử dụng kỹ thuật và nghệ thuật trang trí đồ gỗ, dùng các phương pháp chạm khắc. Cùng với đôi bàn tay khéo léo, chính xác và con mắt nghệ thuật của mình, những người thợ đã tạo nên sự tinh xảo, độc đáo, uyển chuyển và lộng lẫy của sản phẩm. Sản phẩm mộc mỹ nghệ bao gồm các đồ gia dụng như tủ, bàn ghế…được chạm, khảm với những hình ảnh độc đáo, gần gũi với đời sống xã hội tạo thành những bộ bàn ghế sang trọng, đắt giá. Nghề mộc mỹ nghệ đã nâng các sản phẩm mộc lên thành những tác phẩm nghệ thuật. Sản phẩm gỗ mỹ thuật còn có các loại tượng gỗ như tượng thờ, tượng phật, tượng danh nhân và hình tượng những con vật huyền thoại như rồng, rắn, sư tử… Là nghề mới du nhập nên nghề mộc mỹ nghệ ở huyện Tây Sơn sớm phát triển theo hướng chuyên môn hóa, công nghệ hóa các công đoạn sản xuất sản phẩm đều có máy móc hỗ trợ một phần.

Hiện nay trên địa bàn huyện có 2 cơ sở lớn và rải rác một số cơ sở nhỏ chuyên điêu khắc các loại tác phẩm này. Theo nhu cầu thị hiếu của khách hàng, nghệ nhân có thể tạo ra rất nhiều tác phẩm nghệ thuật phong phú, đa dạng.  Ngoài những tượng thờ truyền thống, đặc thù của huyện Tây Sơn thờ vua Quang trung nên tượng Quang Trung rất được du khách ưa chuộng khi ghé thăm Tây Sơn.  Anh Trần Minh Nguyệt cơ sở tại Phú Phong cho biết: “Đối với tượng Quang Trung dân Hà Nội, Sài Gòn rất ưa chuộng khi ghé về tham quan ở Tây Sơn, thông qua giới thiệu họ tìm đến tận cơ sở để đặt hàng. Tuy nhiên cái khó là làm tượng Quang Trung phải có hồn, phải giống, nếu không sẽ không có giá trị. Tùy kích cỡ mà tượng Quang Trung có giá từ 500 ngàn đến 10 triệu đồng/ pho tượng .Từ lễ hội Festi van Tây Sơn đến nay tôi làm khoảng 5 đến 600 pho tượng Quang Trung cung ứng ra thị trường và cho đến thời điểm này thì cơ sở tôi  không còn  hàng để bán vì không có thời gian làm. Hiện nay lượng khách chở gỗ tới thuê gia công quá lớn nên không thể đáp ứng kịp.”

Theo như 2 cơ sở này cho biết  số lượng khách đặt hàng, thuê gia công rất lớn nên không đủ thời gian để làm tượng Quang Trung bán ra thị trường như trước kia. Hầu như cơ sở nào cũng đầy ắp gốc rễ, gỗ của khách hàng chở tới chờ gia công. Tác phẩm làm ra  như tượng ông thọ đứng  gốc cây tùng, phật di lặc đứng gốc cây đào, phúc lộc thọ; quan công, phật bà , lạc ma, chúa giê su; tranh tứ quý, tứ linh, tranh quạt , đám cưới chuột, tiểu long trân châu; các bức phù điêu. Các bình ngẫu hứng tự nhiên , bàn ghế tự nhiên từ các gốc cây , rùa hổ, sư tử, rồng, cóc… Trong những ngày giáp tết cường độ làm việc cao hơn để kịp giao sản phẩm cho khách hàng về trưng bày trong dịp tết. Anh Nguyễn Văn Tiến người Hải Dương lập nghiệp, mở xưởng mộc mỹ nghệ từ năm 2003 tại Phú Phong cho biết: “Nghề này thể hiện tính nghệ thuật cao, không theo một khuôn mẫu nào nhất định nên người học ngoài tính cần cù chịu khó còn có năng khiếu và sự sáng tạo trong nghề  để tạo ra sự đặc sắc, thổi hồn cho sản phẩm. Vì vậy để thành thục nghề này thời gian học phải từ 5 đến 7 năm, để tiết kiệm thời gian và có kinh nghiệm thì học trò vừa học vừa làm để tạo thu nhập”

Mỗi sản phẩm là một tác phẩm đơn chiếc, có thời gian và cách thức khác nhau, hầu hết làm bằng phương pháp thủ công, không dùng máy móc để sản xuất hàng loạt được. Nghệ nhân ngoài trí tưởng tượng, khiếu tạo hình, còn cần có đôi bàn tay khéo léo để biến ý tưởng thành hiện thực. Chính vì vậy, giá thành sản phẩm không phụ thuộc vào kích cỡ mà ở giá trị nghệ thuật, sự kết tinh từ bàn tay, khối óc con người. Anh Trần Minh Nguyệt cho biết: “Nói chung đồ nghệ thuật không lỗi thời được chủ yếu đường nét trong nghệ thuật mình có làm đẹp hay không. Đối với các bức tượng tổng thể phải giống trên 80, 90%, có hồn thì mới có người mua. Như pho tượng  ông quang trung nhỏ nhỏ nhưng mười mấy triệu cũng có người mua. Còn đục không giống, 800 ngàn đồng cũng không ai mua”

Ngoài 2 cơ sở chuyên làm sản phẩm mộc mỹ nghệ này, trên địa bàn huyện còn một số cơ sở chuyên làm “hàng chạm” để phục vụ cho mộc gia dụng. Hiện nay có một số  đầu mối chuyên nhận làm “hàng chạm”, sau đó phân chia từng phần cho các hộ khác gia công. Đa phần các xưởng mộc trên địa bàn huyện đều giao cho các đầu mối gia công, chạm trổ rồi đem về lắp ráp. Bình quân thu nhập của thợ chạm khắc gỗ lành nghề đạt từ 240- 340 nghìn đồng/người/ngày, lao động phụ cũng thu nhập từ 150-200 nghìn đồng/người/ngày. Để hoàn thành một bộ sản phẩm mộc mỹ nghệ không chỉ đơn giản là đục mộng, lắp ráp từng phần lại với nhau mà yêu cầu rất tỉ mỉ đến từng chi tiết nhỏ nhất, đồng thời phải giảm tối đa các tác động cong vênh, co ngót của gỗ, tăng tuổi thọ và thẩm mỹ của cả bộ sản phẩm. Bình quân hằng tháng, các cơ sở quy mô từ 4-5 lao động chỉ hoàn thành được từ 5-6 bộ sản phẩm. Có bộ sản phẩm đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật tỉ mỉ, nhiều món phải mất 10 ngày mới hoàn thành.  Là cơ sở mộc gia dụng,  mở xưởng từ năm 1993 để đáp ứng với thị hiếu người tiêu dùng, những năm gần đây  anh  Việt đã ra làng nghề Đồng kỵ- Bắc Ninh tìm hiểu các sản phẩm mộc cao cấp về làm và nâng cấp xưởng ngày càng rộng lớn, hiện tại xưởng của anh Ngọc Việt  xã Bình Hòa  đã qua 3,4 lần nâng cấp, đến nay đã mở rộng diện tích khoảng 300m2 tạo việc làm cho 8 lao động tại cơ sở . Trong đó có 2 thợ chạm, 6 thợ mộc. Thu nhập của mỗi thợ chạm 7 triệu đồng/ tháng. Anh Việt cho biết: "Nghề mộc là truyền thống của ông bà ta để lại từ xưa, nhưng có một giai đoạn trầm lắng vì sự lên ngôi của phong trào dùng cửa nhôm, cửa sắt, bàn ghế salon. Trong 5 năm trờ lại đây nghề mộc phát triển mạnh trở lại với các cách thức cải tiến cho ra những sản phẩm mộc cao cấp, thể hiện tính nghệ thuật cao cho phù hợp với nhu cầu bày trí, sử dụng của người dân".

Là nghề đang phát triển mạnh ở địa phương, cho thu nhập cao, tuy nhiên số lượng thợ chạm là người địa phương theo học nghề này rất khan hiếm. Hầu hết thanh niên chưa tiếp cận và gắn kết với nghề bởi sự tỷ mẫn, kiên trì và một phần năng khiếu nghệ thuật để thành công nó. Phát huy lợi thế của địa phương là huyện có nhiều di tích, thắng cảnh du lịch, rất cần những hàng lưu niệm gỗ mỹ nghệ mang tính đặc thù của địa phương để phục vụ du khách về tham quan, thưởng ngoạn. Vì thế lớp trẻ, những người có năng khiếu nghệ thuật, cần tìm hiểu tiếp cận để góp sức làm giàu trên mảnh đất quê hương. Cho dù nghệ nhân là người địa phương hay vùng miền khác, thì nghề mộc mỹ nghệ cũng đang góp phần làm đa dạng hóa ngành ngề trên địa bàn huyện góp phần làm giàu thêm kho tàng văn hóa nghệ thuật, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

St mocphat.vn

Nguồn : https://tayson.binhdinh.gov.vn/newsdetail.php?portal=portals&newsid=912&id=60